Paardenmelk en gin tonic: wat helpt tegen hooikoorts?

Reden voor mensen om te zoeken naar allerlei manieren om de klachten te verlichten. Hoe absurd die soms ook kunnen klinken. Maar wat werkt nu echt? Wat is een fabel, en wat doet echt iets tegen die vervelende symptomen?

Je ziet of hoort soms de raarste manieren voorbijkomen die zouden helpen tegen hooikoortsklachten. Pissebedden zouden dezelfde allergene eiwitten hebben als pollen en daarom zou het eten ervan helpen. Het drinken van gin tonic zou klachten verminderen en met een paar zoenen zou je zo van je jeukende ogen en verstopte neus af zijn.

We vallen maar meteen met de deur in huis. Want hoewel de laatste twee opties best aantrekkelijk klinken als remedie voor hooikoortsongemakken, zijn dit volgens internist-allergoloog en immunoloog Chris Nieuwhof van het MUMC+ niet meer dan verzinsels. “Ik ben benieuwd naar de logica achter deze uitspraken. Geen enkele van deze technieken zijn wetenschappelijk bewezen, en als dokter vind ik dat we mensen altijd advies moeten geven op basis van bestaande wetenschappelijke data. Als er geen valide onderzoek naar is gedaan, raad ik het mensen doorgaans af. Daarom zou ik ook nooit adviseren om bijvoorbeeld pissebedden te eten. Dat kan zelfs schadelijk zijn.”

En gin tonic drinken? “Dat moet een fan van het drankje geweest zijn. Al heb je misschien wel minder hooikoortsklachten als je dronken genoeg bent. Verder is het onzin.”

Volgens de allergoloog is nooit bewezen dat het eten of drinken van iets überhaupt helpt tegen hooikoorts. Dat geldt dus ook voor het eten van honing, terwijl het Rode Kruis iets anders beweert. Een paar theelepels honing per dag eten zou volgens de organisatie helpen om de weerbaarheid tegen stuifmeel te verhogen Vooral als je deze bij een lokale imker koopt die pollen uit jouw buurt bevatten. Maar Nieuwhof weerlegt deze methode: “Het is vast heel lekker, maar heeft geen toegevoegde waarde.”

Dan zijn er ook een paar alternatieve geneeswijzen waarvan sommigen pretenderen dat het helpt tegen klachten bij hooikoorts. Bijvoorbeeld acupunctuur. Ook in Limburg zijn er verschillende aanbieders van de methode waarbij naalden in iemands lichaam worden gezet. Eén of twee behandelingen zouden nodig zijn om klachten te verminderen. Ook hiervoor geldt: geen wetenschappelijk bewijs. Hetzelfde gaat op voor capsules die paardenmelk bevatten, volgens sommigen dé natuurlijke remedie voor symptoomverlichting.

Hoewel het niet door de wetenschap is aangetoond dat het werkt, wil het niet zeggen dat het geen effect heeft. Van sommige medicijnen kun je bijwerkingen zoals vermoeidheid of sufheid krijgen, wat een reden kan zijn om alternatieven te zoeken. Maar Nieuwhof raadt toch aan te grijpen naar medicatie waarvan wel bewijs is dat het helpt. Want een onbehandelde allergie leidt ook tot bijvoorbeeld slechter presteren, waarvan je nog meer last kan hebben dan de bijwerkingen van een medicijn. “Ik snap niet waarom je dingen zou proberen waarvan niet is aangetoond dat het werkt, terwijl er ook effectieve middelen zijn die wel werken en die je gewoon bij de drogisterij kan kopen. Voor mijn gevoel wordt er dan gewoon geld uit de zak geklopt.”

Maar wat helpt dan wél volgens de wetenschap? Zijn er geen geheimen, behalve medicijnen en binnenblijven, om de hooikoortsklachten te verminderen? Een echt oma’s trucje is het smeren van vaseline op de binnenkant van je neus. De vaseline beschermt het slijmvlies van de neus, waardoor de pollen daar niet op terecht komen. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar dat zorgt toch echt voor minder klachten.

Ook regenval kan wat verlichting bieden voor jeukende ogen en een snotneus. Het water spoelt de lucht schoon, al is het maar voor even. “Na een felle opklaring zijn de pollen ook weer zo terug in de lucht”, zegt Martens van Pollennieuws. “Sterker nog: de pollen die hoger in de lucht zweven en waar je normaalgesproken minder last van hebt, komen met een regenbui omlaag. Daarom kan je na een eerste regenbui na een lange droge periode hooikoorts juist extra merken.” En regenwater drinken, zoals sommigen beweren? Dat is dan weer een fabel.

Een andere minder bekende manier om effectief de hooikoortsklachten te bestrijden, is immuuntherapie. Voor een periode van zo’n drie tot vijf jaar neem je dan een bepaalde hoeveelheid pollen tot je middels een tablet of prik. “Als je langdurig een hoge dosis krijgt van het allergeen waar je gevoelig voor bent, gaat je afweersysteem meer afweerstoffen maken. Dit kan je doen om je allergie voor gras- en boompollen tegen te gaan, maar bijvoorbeeld ook voor huismijt, wespen en bijen.”

Het kost wel tijd om het afweersysteem iets (af) te leren, maar dan heb je volgens ook wat: “Wil je toch op een meer natuurlijke manier de klachten te lijf gaan, dan is dit een hele goede optie.”

Tips om hooikoortsklachten tegen te gaan:

1. Logisch, maar toch: blijf zoveel mogelijk binnen en hou de (auto)ramen dicht.
2. Probeer je tripjes naar buiten te plannen. Kijk naar het weerbericht of een hooikoortsmeter om te checken hoeveel pollen er in de lucht hangen op die dag, bijvoorbeeld op Pollennieuws of Hooikoortsradar. ’s Morgens en ’s avonds hangen meestal minder pollen in de lucht, dus dat is een betere tijd om naar buiten te gaan dan ’s middags. Of net nadat het geregend heeft. En draag bij het naar buiten gaan een zonnebril.
3. Ga niet zelf grasmaaien.
4. Laat je was binnen drogen, zodat er geen stuifmeel op komt. Doe je kleren ook buiten de slaapkamer uit, zodat de pollen die daarop zaten niet ’s nachts je alsnog je neus in dwarrelen.
5. Kam je haar en was je gezicht. Zo haal je de pollen die in je haar en op je gezicht zitten (deels) weg.
6. Bij jeukende ogen en een verstopte neus kunnen oogdruppels, neusspray en pilletjes helpen.
7. En als je helemaal geen last wil ervaren van de pollen, kan je beter verhuizen naar het noorden van Europa. In bijvoorbeeld Noorwegen of Estland zijn volgens het SILAM-model, dat op het gebied van pollen een van de belangrijkste modellen is, op dit moment de minste gras- en boompollen.