Waarom zijn verkoudheidsklachten ’s nachts erger?
Demorgen.be – 15-1-2024
Het verkoudheidsseizoen is aangebroken en dat heeft gevolgen voor uw slaapkwaliteit. Een verstopte neus en slijmerige longen wegen ’s nachts namelijk zwaarder door. Enkele makkelijke maatregelen kunnen een groot verschil maken voor wie uitgerust wil ontwaken. ‘Als de lucht uitdroogt, leidt dat tot bijkomende irritatie.’
De winter is een wolf in schaapsvacht. De dichtgevroren vennen en occasionele sneeuwtapijtjes doen haast vergeten dat de donkerste maanden van het jaar aan het lichaam vreten. In het aanbod van seizoensklachten waartoe onder meer winterhanden en droge lippen behoren, is de klassieke verkoudheid het vervelendst. Het ellenlange gesnotter komt enkel Kleenex ten goede en heeft ook een impact op de nachtrust. Want de klachten die overdag op de achtergrond aanwezig zijn, worden in bed plots allesoverheersend. De verklaring daarvoor is deels vanzelfsprekend. Zodra afleidingen wegvallen, is het makkelijker om op een druipneus of een hoestbui te focussen. Wie graag wil slapen, wordt dan hoorndol.
“Naast dat psychologische aspect zijn er ook een lichamelijke verklaringen voor het feit dat de klachten ’s nachts zwaarder zijn”, zegt viroloog Steven Van Gucht (Sciensano). Het lichaam maakt tijdens een verkoudheid namelijk meer slijm aan. Overdag wordt het afgevoerd naar de keel en vervolgens ingeslikt, maar ’s nachts gaat dat minder vlot. Vanuit een horizontale positie kan het namelijk minder goed wegstromen, waardoor een risico op ophoping ontstaat. “Als het in de keel of de sinussen blijft zitten, is er meer druk en irritatie. Daardoor moet je nog meer hoesten”, zegt de viroloog.
Die klachten zijn deels te voorkomen door het hoofd wat hoger op het kussen te leggen: op die manier zakt het slijm iets makkelijker naar beneden. Daarnaast helpt het om voldoende te drinken en kan ook een warm bad deugd doen. Voor wie liever een beroep doet op medicatie, zijn er verschillende mogelijkheden. Een neusspray met zoutoplossing kan opluchten en er zijn ook pillen die slijmen wegwerken beschikbaar. Die laatste zijn vaak wel uitsluitend op doktersvoorschrift verkrijgbaar.
Actiever immuunsysteem
Een tweede lichamelijke verklaring voor de problemen ligt bij het circadiaan ritme, ook wel bekend als het systeem dat de biologische klok regelt. Het immuunsysteem is bijvoorbeeld actiever tijdens de nacht. Dat is belangrijk aangezien veel verkoudheidsklachten niet veroorzaakt worden door het virus, maar door de manier waarop ons lichaam erop reageert. Koorts is zo een bekende reactie van het immuunsysteem. Een verkoudheid wordt ’s nachts sterker bestreden, wat meteen de reden is waarom een oude leuze stelt dat slaap belangrijk is voor wie wil uitzieken. Het klinkt misschien enigszins paradoxaal dat die nachtrust net bemoeilijkt wordt door de werking van het immuunsysteem, maar de wegen van het menselijk lichaam zijn ondoorgrondelijk.
Wie vannacht weer eens tot waanzin gedreven wordt door een zoveelste hoestbui, heeft weinig aan een fysiologische verklaring voor de hinder. “Een wondermiddel bestaat niet, maar je kan wel stappen zetten om de last wat te verlagen”, zegt Van Gucht. Zo is het belangrijk om het klimaat in de slaapkamer goed in de gaten te houden. Onderzoek toont aan dat een vochtigheidsgraad van 40 tot 60 procent de symptomen kan verlichten en de kans op overdracht beperkt. “Als er niet genoeg geventileerd wordt en de lucht uitdroogt, leidt dat tot bijkomende irritatie”, aldus de viroloog. Het is dus zinvol om de ramen voldoende open te zetten, maar er zijn ook luchtbevochtigers beschikbaar voor wie dat te koud vindt.
De zwaarste verkoudheidssymptomen, zoals de nachtelijke hoestbuien, verdwijnen bij de meeste mensen al na een week. Het kan een lichtpunt zijn voor wie wroetend probeert de nacht door te komen. Voor hen is de geruststellende boodschap dat over enkele weken het hooikoortsseizoen alweer voor de deur staat. Gezondheid!
Neus.nu wordt (zonder contentbeïnvloeding) mede mogelijk gemaakt door:
